facebook
Prawa autorskie do grafiki internetowej

Co to za prawa?

Prawie każda grafika, zdjęcie, tekst, utwór, znajdujące się w internecie są chronione prawami autorskimi. Bezpiecznie jest zakładać, że jeśli coś nie zostało oznaczone jako nie chronione, to podlega ochronie przed prawa autorskie.

Prawa autorskie można podzielić na osobiste i majątkowe. Prawo autorskie osobiste są niezbywalne i stanowią przede wszystkim o twórcy. To znaczy, że autor zawsze pozostaje autorem. Nie może nikomu autorstwa przekazać ani się go zrzec. Może co najwyżej zobowiązać się do nie wykonywania tych praw np. pozostać anonimowym.

Prawa majątkowe z kolei mogą być przekazywane, dziedziczone i sprzedawane. To one pozwalają nabywcom korzystać z grafiki i zarabiać na niej zgodnie z umową zawartą z jej autorem.

Kiedy łamiemy prawa autorskie?

Każde wykorzystanie (również modyfikacja) grafiki  znalezionej w internecie bez wiedzy i zgody jej autora (właściciela praw majątkowych) jest naruszeniem praw autorskich. Będzie tak niezależnie od tego, czy zrobimy to w celach komercyjnych, reklamowych czy po prostu zamieścimy na stronie drużyny, żeby zaproszenie na zbiórkę ładniej wyglądało. Wyjątkiem jest sytuacja gdy wykorzystujemy grafikę w celach osobistych, a osobami, którym ją pokazujemy będzie rodzina, najbliżsi przyjaciele.

Nie pomoże też podanie źródła czy podpisanie autora, bo mimo, że nie łamiemy wtedy praw autorskich osobistych, to majątkowe owszem. Nawet jeśli autor jest nieznany, jego dzieło nadal jest chronione prawami autorskimi (zawsze może przestać być anonimowym).

Co grozi za naruszenie praw autorskich?

Zgodnie z ustawą o ochronie praw autorskich, w przypadku naruszenia praw autorskich osobistych autor może żądać od nas: zaniechania bezprawnego działania, usunięcie skutków naruszenia, zadośćuczynienia lub wpłaty na cel społeczny.

Przy naruszeniu praw autorskich majątkowych do powyższych możliwości dochodzi jeszcze zapłata autorowi sumy równej dwu- lub trzykrotności wynagrodzenia, które byłoby należne gdyby autor wyraził zgodę na wykorzystanie grafiki. 

O naruszeniu praw autorskich stanowi także prawo karne:
Art. 115: "kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Takiej samej karze podlega, kto rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie".

Jak unikać łamania tych praw?

Są dwa wyjścia jeśli chcemy wykorzystać grafikę za darmo i legalnie. Albo uzyskać zgodę autora na użycie jego grafiki w tym konkretnym celu albo znaleźć taką grafikę, która nie podlega prawu autorskiemu.

Jeśli wybierzemy pierwszy wariant, wystarczy napisać maila do autora grafiki z odpowiednim pytaniem. Gdy autor jest nieznany powinniśmy skontaktować się z właścicielem grafiki bądź administratorem strony, na której ją znaleźliśmy.

Druga opcja dotyczy grafik, których twórcy zrzekli się praw majątkowych, prawa te wygasły (70 lat po śmierci twórcy) lub nigdy nie obowiązywały (symbole i dokumenty urzędowe, patenty). Wchodzą one w skład tzw. domeny publicznej, czyli puli, w której znajduje się twórczość nie chroniona prawami autorskimi. Organizacja Creative Commons promuje przenoszenie utworów do domeny publicznej wolą autorów. Jest to tzw. licencja CCO. W Polsce z powodu odmiennego prawa odbywa się to przez oświadczenie twórcy o nie wykonywaniu praw autorskich.

Gdzie szukać darmowej grafiki?

Istnieje wiele serwisów internetowych, które gromadzą i udostępniają za darmo zdjęcia i grafiki:


Bardzo wygodnym narzędziem, umożliwiającym wyszukiwanie darmowej grafiki na licencji CCO za pomocą wielu popularnych wyszukiwarek (m.in. google) jest strona:

search.creativecommons.org

Zawsze upewnij się, że grafika, którą pobierasz z powyższych portali jest udostępniana na licencji CCO i może być przez ciebie wykorzystana.