Organizacja harcerzy

Organizacja Harcerzy opierała się na strukturze przedwojennego ZHP; chorągwie (ule), hufce (roje), drużyny (rodziny) i zastępy (pszczoły). Na czele Organizacji Harcerzy stał Naczelnik z Główną Kwaterą – Pasieką.

Naczelnicy:

  * hm Florian Marciniak (27 10 1939 r. – 6 V 1943)
  * hm Stanisław Broniewski (12 V 1943 r. – 3 X 1944)
  * hm Leon Marszałek (3 X 1944 r. – 18 I 1945)

Pasieka – kryptonim Głównej Kwatery Organizacji Harcerzy,

Szefowie Pasieki:

  * p.o. Gustaw Niemiec (IX 1939 r. – III 1941)
  * Eugeniusz Stasiecki (I 1943 r. – VI 1944)
  * Edward Zürn (VI-VIII 1944 r.)
  * Kazimierz Grenda (VIII 1944 r. – I 1945).

Główna Kwatera kierowała w okresie najpełniejszego rozwoju pracą 20 chorągwi. Łączność z chorągwiami oraz nadzór nad ich prącą sprawowali wizytatorzy podlegli bezpośrednio lub przez Wydział Zachodni i Wschodni Szefowi Głównej Kwatery. Wizytator "Pasieki" była to jedna z najważniejszych funkcji Szarych Szeregów. Wizytator to człowiek, który dla chorągwi był wszystkim: wzorem zachowania się w każdej trudnej sytuacji, kopalnią informacji bieżących, encyklopedią wiadomości szkoleniowych, skarbnicą przemyśleń ideowych, programowych, metodycznych. W momencie pełnienia funkcji był najwyższą władzą w terenie, zastępcą Naczelnika. Instrukcja mówiła:

"Wizytator jest przedstawicielem Głównej Kwatery Harcerzy i posiada prawo decyzji o charakterze rozkazodawczym. W razie potrzeby może zawiesić w czynnościach komendanta i instruktorów chorągwi, o czym donosi niezwłocznie Szefowi GKH."

Organizacja Harcerzy obejmowała ze względów konspiracyjnych początkowo jedynie młodzież powyżej 17 lat. Z czasem w wyniku naporu młodych i konieczności zajęcia się nimi, rozpiętość wieku zwiększono. Z punktu wadzenia programowego i metodycznego podzielono wówczas młodzież na trzy grupy: "Zawisza, Bojowe Szkoły (BS) i Grupy Szturmowe (GS).

Członków organizacji obowiązywało przedwojenne Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie. Przyrzeczenie uzupełniano dodatkową rotą konspiracyjną: "Ślubuję na Twoje ręce pełnić służbę w Szarych Szeregach, tajemnic organizacyjnych dochować, do rozkazów służbowych się stosować, nie cofnąć się przed ofiarą życia."

Podstawową zasadą, programu było wychowanie przez walkę. Program został sprecyzowany w koncepcji: "Dziś – jutro – pojutrze".

"Dziś" obejmowało działania bieżącej walki w okresie okupacji, "jutro" – przygotowanie się do przełomu (okres powstań) i sam przełom, "pojutrze" – przygotowanie się do okresu odbudowy po wyzwoleniu kraju.