77 SDH "Unum cor et anima una"

Narodziny harcerstwa


Skauting przyjął się w Polsce nadzwyczaj szybko. Początki datować można na rok 1910 w którym to Andrzej Małkowski tłumaczy na język polski podręcznik Roberta Baden-Powella "Scouting for boys" (jest to kara wymierzona za spóźnienie się na ćwiczenia "Zarzewia"). Małkowski szybko staje się entuzjastą idei skautingu i jej aktywnym popularyzatorem.

opis
Zdjęcie ślubne Olgi i Andrzeja Małkowskich (1913)


We wrześniu 1910 uczniowie I Gimnazjum św. Anny w Krakowie zakładają "Zastęp Kruków" (zastępowy - Władysław Smolarski).

Była to pierwsza udana i trwała próba. Wcześniejszą, tymczasową próbę przeprowadził we Lwowie Andrzej Małkowski w lecie 1910, zakładając wakacyjną, kilkunastoosobową drużynę chłopców (2 patrole) przy gnieździe "Sokoła"

26 lutego 1911 na spotkaniu członków największych organizacji młodzieżowych zostaje podjęta decyzja o stworzeniu skautingu na ziemiach polskich. Uzyskanie poparcia naczelnika "Sokoła" dr. Kazimierza Wyrzykowskiego pozwala na zorganizowanie w okresie od marca do maja 1911 pierwszego kursu instruktorskiego. 21 maja 1911 powstaje Komenda Skautowa we Lwowie. Dzień później Andrzej Małkowski wydaje rozkaz w którym powołuje pierwsze drużyny skautowe:

  * I Lwowska Drużyna Skautów im. Tadeusza Kościuszki - drużynowy Czesław Pieniążkiewicz
  * II Lwowska Drużyna Skautów im. Jana Karola Chodkiewicza - drużynowy Franciszek Kapałka
  * III Lwowska Drużyna Skautek im. Emilii Plater - drużynowa Olga Drahonowska
  * IV Lwowska Drużyna Skautów im. Szymona Mohorta (najprawdopodobniej nie powstała)

W lipcu zostaje wydana książka "Skauting jako system wychowania młodzieży" (tłumaczenie Andrzeja Małkowskiego). We wrześniu, w Krakowie, Zygmunt Wyrobek, w oparciu o powstały rok wcześniej "Zastęp Kruków", zakłada 1 Drużynę Skautów im. Tadeusza Kościuszki, zaś Zofia Langierówna zakłada pierwszy w Krakowie zastęp żeński. 15 października we Lwowie ukazuje się pierwszy numer czasopisma "Skaut Pismo Młodzieży Polskiej", na pierwszej stronie wydrukowano wiersz Ignacego Kozielewskiego "Wszystko, co nasze" (późniejszy hymn harcerski). W drugim numerze "Skauta" (wydanym 1 listopada) ukazuje się treść ślubowania i 9 punktów prawa skautowego. Pierwsze skautowe publikacje docierały na "bibułach" do wszystkich zaborów. W grudniu, w Krakowie, w oparciu o powstały we wrześniu zastęp żeński, Roma Wodziczko-Dediowa zakłada I Drużynę Skautek im. Klaudii z Działyńskich Potockiej.

W 1912 ukazuje się książka Eugeniusza Piaseckiego i Mieczysława Schreibera "Harce Młodzieży Polskiej", w której po raz pierwszy, w kontekście powstającej Organizacji użyto wyrazów takich jak: "harcerz" (zastąpił określenie "skaut polski"), "zastęp" (zastąpił określenie "patrol"), "drużyna" (zastąpił określenie "pluton"), "hufiec", "chorągiew", "harce". Zaproponowano w niej także używane do dziś nazwy stopni i funkcji. Pochodzenie polskiego nazewnictwa można przypisać Kazimierzowi Żórawskiemu i Andrzejowi Małkowskiemu, którzy w październiku i w listopadzie 1910 wydawali dodatek do "Haseł Filareckich : ONC" pod znamiennym tytułem "Harcerz". W tym pisemku postulowaną Organizację opisywano jako "drużyny harcownicze" i "harcerzy". Te próby datują się na 24-25 grudnia 1909, gdy obaj, Małkowski i Żórawski, postanowili powołać organizację "harcerską". Terminologia skautowa przyszła wraz z przejęciem opieki nad tym ruchem przez Sokół.

W tym samym roku zakończył się ogłoszony przez "Skauta" konkurs na odznakę harcerską - żadna z prac nie okazała się na tyle interesująca, by od razu wprowadzić ją do użytku. Po wprowadzeniu szeregu zmian wszedł do użytku zaprojektowany przez ks. Kazimierza Lutosławskiego krzyż harcerski wzorowany na orderze Virtuti Militari.

Latem odbywają się pierwsze obozy harcerskie. W Warszawie działa już 12 drużyn, w Poznaniu 4. Pierwsze drużyny pojawiają się w Łodzi, Pabianicach, Ozorkowie, Tomaszowie Mazowieckim, a także w Śremie, Kórniku, Chełmnie, Grudziądzu, Pleszewie, Gnieźnie, Ostrowie Wielkopolskim, Wałczu, Nakle, Chojnicach, Świeciu, Inowrocławiu i Bydgoszczy.

| 77 SDH "Unum cor et anima una" | Hufiec Ziemi Cieszyńskiej ZHP © 2025 | Webmaster: admin@cieszyn.zhp.pl | ZHP realizuje działania sfinansowane ze œrodków Rzšdowego Programu
		Wsparcia Rozwoju Organizacji Harcerskich i Skautowych na lata 2019-2030